Liga Nieuw Beelden (1955-1969)

Liga Nieuw Beelden (1955-1969) was een Nederlandse kunstenaarscollectief en ging later over in de Stichting Nieuw Beelden.

De groep werd opgericht in 1955 en bestond uit beeldende kunstenaars en een aantal architecten. In feite was het een samengaan van kunstenaars uit diverse stromingen, zoals Cobra, Vrij Beelden, Groep 54 en Creatie. In het oprichtingsjaar hielden zij een eerste tentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Daarbij werd een manifest gepresenteerd dat was ondertekend door kunstenaars als Hans Ittmann, Wim Kersten, Wim Crouwel, Josef Ongenae en André Volten. Architecten die bij de liga betrokken waren, waren onder meer Gerrit Rietveld, Frans van Gool en Aldo van Eyck. Motor achter de groep was Charles Karsten, die zelf architect en beeldhouwer was. De liga exposeerde jaarlijks in het Stedelijk Museum.

De liga streefde volgens het oprichtingsmanifest naar een eenheid tussen kunst en leven.[2] Ze wilden werken aan het verbeteren van de leefomgeving. Kleur in de architectuur werd als belangrijk gezien. In 1962 verschoof de aandacht van het gebouw naar de stedelijke ruimte. Op haar hoogtepunt had de vereniging 361 leden. De liga werd in 1969 ontbonden.

De kunst van Vrij Beelden beoogde een naoorlogse voortzetting van internationale bewegingen met experimentele en abstracte kunst uit het begin van de twintigste eeuw. Aanleiding tot de oprichting van Vrij Beelden waren de in 1946 en in 1947 gehouden tentoonstellingen in het Stedelijk Museum 12 schilders, georganiseerd door de kunstenaar Willy Boers. Het manifest, dat in 1947 ondertekend werd door de schilders en de beeldhouwers met als eerste zijn broer Frans Boers, Peter Alma, Anton Jan Cozijnsen, Frieda Hunziker, Wim Kersten, Piet Ouborg, Wim Sinemus, Friedrich Vordemberge-Gildewart, André van der Vossen en Harry van Kruiningen was gematigd maatschappijkritisch en begon met: “De geschiedenis van de mensheid is als een grootse tragedie, somber en aangrijpend”.

De kunstenaars hadden volgens het manifest een grote vrijheid nodig om hieraan te ontsnappen en om gevoelens van hoop en verlangen te uiten. In tegenstelling tot De Realisten kreeg Vrij Beelden wel tentoonstellingen in het Stedelijk Museum. Van 1947 tot 1955 vonden in het SM en in Fodor negen tentoonstellingen plaats, waarbij ook de werken werden getoond van Herman Berserik. Andere bekende leden waren Dick Hubers , Ben Guntenaar, Willem Hussem, Jaap Mooy en Juul Neumann en Antoon Rooskens .
 

Jaarlijks werd door de Liga in het Stedelijk Museum geëxposeerd. Volgens Henk Peeters waren deze exposities “de meest toonaangevende van wat zich in die tijd als abstract presenteerde”. Naast de oudere ‘geometrisch abstracten’ was er volgens Peeters sprake van een groep ‘Vrije Abstracten’ van Willy Boers, maar Boers deed niet met de Liga mee. In ieder geval vinden we bij de Liga diverse namen van oude strijdmakkers van Willy Boers, zoals Emile Voeten, André van der Vossen, Eugène Brands, Hans Ittmann en Mark Kolthoff. Ook zaten er diverse ‘Informelen’ bij, namelijk Jan Schoonhoven, Armando, Kees van Bohemen en Henk Peeters, en aanverwante collega’s zoals Jaap Wagemaker, Wim de Haan en Theo Bennes die nog een tijd secretaris van de Liga was.

‘Liga Nieuw Beelden’

In 1955 ontstond de nieuwe en grote vereniging ‘Liga Nieuw Beelden’ van de architect Charles Karsten. Hierin ging niet alleen ‘Groep 54’ op, maar ook ‘Cobra’ en de restanten van ‘Vrij Beelden’ en ‘Creatie’. Bij de Liga stond de integratie van de abstracte schilderkunst en de architectuur voorop. Ze werd opgericht als een werkgemeenschap van diverse kunstdisciplines. Dit samengaan van de diverse disciplines, en vooral de integratie van architectuur en beeldende kunst, was ook het oude ideaal van de ‘Stijl’-groep. Maar moest de kunstenaar door het maken van wandschilderingen zijn maatschappelijke functie voorop stellen of vooral zijn individuele zelfstandigheid handhaven?

Jaarlijks werd door de Liga in het Stedelijk Museum geëxposeerd. Volgens Henk Peeters waren deze exposities “de meest toonaangevende van wat zich in die tijd als abstract presenteerde”. Naast de oudere ‘geometrisch abstracten’ was er volgens Peeters sprake van een groep ‘Vrije Abstracten’ van Willy Boers, maar Boers deed niet met de Liga mee. In ieder geval vinden we bij de Liga diverse namen van oude strijdmakkers van Willy Boers, zoals Emile Voeten, André van der Vossen, Eugène Brands, Hans Ittmann en Mark Kolthoff. Ook zaten er diverse ‘Informelen’ bij, namelijk Jan Schoonhoven, Armando, Kees van Bohemen en Henk Peeters, en aanverwante collega’s zoals Jaap Wagemaker, Wim de Haan en Theo Bennes die nog een tijd secretaris van de Liga was.

Men kan wel zeggen dat er na de oorlog een streven is om de abstracte kunst weer op het spoor te zetten, dat in de jaren tot ’55 vooral Willy Boers en Ger Gerrits daarvan de drijvende figuren waren en dat de groep ‘Creatie’ in zijn gelijkgerichtheid daarvan het hoogtepunt vormde. Uit het voorafgaande moge ook blijken dat zich in de jaren net na de oorlog een heel netwerk ontvouwde waarin iedereen elkaar kende, vaak nog van de jaren dertig. Ook kan men zeggen dat ‘Vrij Beelden’ en ‘Creatie’ hiervan een kern vormden. Maar ook dat Appel, Corneille en Constant, in tegenstelling tot Brands en Rooskens, van dit netwerk nauwelijks deel uit maakten. In 1955 kwamen alle draden weer bij elkaar in ‘Liga Nieuw Beelden’, van waaruit zich iets nieuws kon ontwikkelen, namelijk ‘de Informelen’, en vervolgens ‘de Nul-beweging’. Tenslotte nog dit: wat betreft de integratie van de kunstdisciplines stond deze mijns inziens in 1900 ook voorop bij de Art Nouveau of Nieuwe Kunst.

 

Exposities: zie de uitgave van de Stichting Liga Nieuw Beelden 1969

De Leden volgens de uitgave van de Stichting Liga Nieuw Beelden 1969

 Bronnen

https://nl.wikipedia.org/wiki/Liga_Nieuw_Beelden

http://members.home.nl/kunstna1945/vrij%20beelden%20en%20cobra.htm

http://www.monumentale-wandkunst.nl/index.php?Itemid=98&id=42&option=com_content&task=view

http://www.dekunsten.net/dk-archief-creatie.html